lunes, 10 de diciembre de 2012

Atención


La atención es el proceso cognitivo que nos permite seleccionar la información relevante para una mejor adaptación al medio. Lo definimos como la capacidad para seleccionar estímulos, repuestas, recuerdos y pensamientos que son conductualmente relevantes entre una multitud de otros de menor importancia.
-Años 50: atención es un mecanismo de filtro.
-Hoy:  la atención da prioridad a ciertos estímulos, ciertos actos motores y ciertas memorias.

La atención puede ponerse en marcha porque deliberadamente la dirigimos en aquello que nos interesa para conseguir un objetivo (procesos top-down, arriba-abajo [atención endógena]) o ante ciertos sucesos estimulantes que capturan nuestra atención (procesos bottom-up, de abajo-arriba [atención exógena]).

Cuando atendemos aumenta la capacidad perceptiva (disminuye el umbral sensorial) y aumenta la velocidad de reacción (disminuye el tiempo de reacción motriz).

-Heminegligencia atencional: incapacidad para orientarse, actuar o responder a estímulos contralaterales al hemisferio cerebral dañado.
-Síndrome confusional: incapacidad de llevar a cabo una secuencia de movimientos dirigidos a una meta o para mantener un curso coherente de pensamiento.
-Trastorno por déficit de atención con hiperactividad (TDAH): dificultad para mantener la atención, impulsividad e hiperactividad.
Métodos de investigación de la atención
-Métodos conductuales en humanos: medida y comparación de los tiempos de reacción (TR) durante tareas cognitivas simples, aplicando los principios de la cronometría mental y el método de sustracción (comparar los TR ante dos tareas entre las que se supone que la única diferencia es que una de ellas requiere un proceso cognitivo adicional).
-Métodos neurocientíficos: registro de neurona única (años 50, primates), registro de actividad eléctrica cerebral promediada (potenciales evocados, años 60), neuroimagen mediante TEP y por IRMf (años 80), combinaciones de PE, magnetoencefalografía (MEG) e IRMf (2000).
-Técnicas incipientes: genética conductual, combinable con técnicas de neuroimagen.

Tareas clásicas de atención
  • Tareas oddball: en medio de una serie de estímulos repetitivos intercalamos aleatoriamente un novedoso. Si la persona no tiene que hacer nada ante la serie de estímulos, el nuevo provocará una captura automática de la atención. Si debe atender y responder cuando aparece el estímulo diferente (target) esta tarea estudiará la atención voluntaria (focalizada).
  • Tarea de señalización: se introduce una señal que avisa que va a aparecer un estímulo pero que no informa sobre el lugar probable de aparición, acelerando el TR y mejorando la respuesta. Pueden ser de señalización periférica (poco antes de que aparezca el target sale un estímulo flash no lugar probable de aparición del target; si es válido, mejora la ejecución y sino la perjudica) o de señalización central o simbólica (es un señal simbólico, como una flecha).
  • Tarea de atención selectiva: se pide que, manteniendo la vista fija en el centro de la pantalla, se atienda a un lado y los estímulos se presentan aleatoriamente a uno u otro lado. Permite verificar que la orientación voluntaria de la atención favorece el procesamiento de los estímulos del lado atendido.
  • Tarea de búsqueda visual: debe buscar un estímulo concreto entre una serie que se presentan al mismo tiempo.
  • Tareas de conflicto: el estímulo se presenta en contextos congruente/neutro/incongruente (azul).

PREGUNTAS CORTAS:
2.1. Cal son os principais cambios corporais, dependentes do sistema nervioso periférico (autónomo e somatosensorial), asociados á resposta de orientación? Que función teñen estes cambios?


-Dependentes do SNAutónomo: Dilatación pupilar, alteración do ritmo respiratorio, cambios no fluxo sanguíneo e na tasa cardíaca, cambio de conductancia na pel.


-Dependentes do SNSomatosensorial: incremento da tensión en músculos estriados, movementos da cabeza e dos ollos en dirección á fonte do estímulo.


Teñen como función preparar o organismo para a acción e facilitarlle a rápida emisión dunha resposta motora no caso de necesitala.


2.2. En que consiste e cando se produce a resposta de orientacion?

É unha reacción primaria do organismo ante un estímulo novo ou significativo de intensidade moderada. Esta resposta amosa habituación, mais se presentamos un E distinto producirase unha R incrementada.



2.3. En relación coa atención: Que sabes do compoñente dos PE denominado Negatividade de disparidade (MMN)?

Es un índice que precede a la respuesta de orientación y está implicado en el inicio de esta.  É un compoñente do PE na modalidade auditiva que se produce ante estímulos infrecuentes intercalados entre estímulos frecuentes. Consiste nunha negatividade cunha amplitude máxima entre os 100 e os 200 msg despois do estímulo.

É un compoñente de caracter esóxeno (automático) e a forma óptima de rexistralo é cando a persona non está atendendo ós estímulos auditivos.

É máis marcada a maior diferencia entre estímulos.

Xérase no córtex supratemporal (auditivo secundario).


2.4. En relación coa atención: Que sabes do compoñente dos PE denominado P3a? Poñer un exemplo dunha tarefa deseñada para rexistrar este compoñente.

Unha vez provocada una RO, nos PE aparece un compoñente positivo (o P3a) que se considera o índice central máis directo da RO. Ten unha latencia entre 220-280 mseg na modalidade auditiva (máis tardía na visual) e distribución topográfica frontocentral.

Tarefa-> oddball: o participante trata de detectar un estímulo relevante cando lle presentamos un terceiro do que non tiña consciencia. Busca /, normalmente ponemos |, de repente sale un *

2.5. Describir os compoñentes dos potenciais evocados cerebrais máis directamente relacionados coa atención endóxena e o tipo de tarefas nas que se obteñen.

Obtense en tareas de atención selectiva.

É a negatividade diferencial (Nd) ou negatividade de procesamento (NP). É unha onda negativa que comeza cunha latencia de 150 mseg tras o estímulo e se extende durante 500 mseg. So aparece ante os estímulos da canle atenidida. As características deste compoñente (latencia de inicio e de picos máximos, duración) dependen da "diferencia entre canles", é dicir, da dificultade para diferenciar os estímulos presentados por un e outro ouvido: a Nd é máis tardía e de menor duración canta máis dificultade (canto máis parecidos son).

A Nd está composta por dous compoñentes, un máis temperán (Nde, de early) entre os 150-200 ms e outra con latencia posterior ós 300 ms (NDl, de late).

Localización frontopolar e de orixe neural no lóbulo frontal.


2.6. Cal é o efecto da atención sobre a percepción e os córtex sensoriais e cal é a evidencia experimental que demostra ese efecto?

Produce un aumento da actividade neurolóxica en áreas de procesamento sensorial (V2, V3, V4...) diminuíndo así o umbral sensorial.

A evidencia experimental atopouse empregando rexistros eléctricos de neurona única en animais (incremento de V4), rexistros de potenciais evocados en humanos (incremento da ampitude de P1 e N1 ante estímulos que aparecen no lado atendido en facetas visuais) e rexistros de neuroimaxe en humanos (incremento do rego da rexión ventral do lóbulo occipital). Todos eles poñen de manifesto a gañanza sensorial provocada pola atención.


2.7. Que é a 'gañancia sensorial'? Que datos experimentais apoian a existencia deste fenómeno?

O procesamento selectivo da información que constitúe a atención actúa sobre as áreas perceptivas aumentando a súa activación, o cal mellora a deteccón dos estímulos que aparecen no lugar seleccionado ou teñen a configuración seleccionada.


2.8. Describir brevemente as tres redes da atención do modelo de Posner, indicando as rexións do encéfalo que forman parte delas.

A atención implicaría obter e manter o estado de alerta necesario, orientarse cara a información sensorial (e seleccionala) e resolver o conflicto entre áreas do cerebro que compiten e que poden estar simultáneamente activas. Así, son tres redes diferenciadas, independetes pero que funcionan cooperativamente, influíndose mutuamente:

-Alerta: capacidade de aumentar e manter a preparación para unha resposta diante dun estímulo inminente. As principais rexións cerebrais serían as áreas talámicas e os córtex prefrontal e parietal do hemisferio dereito. Atención sostida.
-Orientación: 2.9 Atención selectiva
-Atención ejecutiva: procesos atencionais que requiren supervisión e solución de conflictos. Córtex prefrontal dorsolateral (representación da info e mantemento no tempo) e córtex cingulado anterior (monitorización/solución do conflicto).


2.9. Describir a rede da orientación do modelo de Posner e as rexións do encéfalo que a sustentan.

Capacidade de seleccionar información específica de entre unha multiplicidade de estímulos sensoriais. Dase un incremento de actividade en neuronas que procesan a información de certo lugar do espazo ou de certa característica dos estímulos.

Dase sobre todo grazas ó lóbulo parietal superior (clave para o desenganche da atención) e á unión temporo-parietal (dirección da atención cara determinados rasgos visuais). Tamén polo colículo superior (movemento da atención dunha localización espacial a outra), o núcleo pulvinar do tálamo (orientación bottom-up) e os campos oculares frontais (movementos sacádicos para dirixir a mirada ó estímulo).

2.10. Indica que rexións forman parte das redes frontoparietais dorsal e ventral do modelo de Corbetta e Shulman, e que función se atribúe no modelo a cada unha desas redes.

-Rede frontoparietal dorsal-> lóbulo parietal superior, suco intraparietal, campos oculares frontais e zonas próximas ó longo do suco precentral. Responsable dos mecanismos top-down (orientación cara estímulos relevantes para a tarefa).

-Rede frontoparietal ventral: unión temporoparietal dereita, parte do xiro frontal medio do xiro frontal inferior e do opérculo frontal xunto coa ínsula anteior do hemisferio dereito. Da reorientación da atención cara estímulos relevantes inesperados xunto coa rede dorsal e só se activa por estímulos irrelevantes cando non estamos concentrados en ninguna tarefa.

O xiro frontal medio dereito é a área que relaciona estas dúas subredes. A través dela a dorsal inhibe á ventral cando se está realizando unha tarefa e ésta modula á dorsal na reorientación cara estímulos relevantes inesperados.


2.11. Cal son as áreas e/ou estruturas do sistema nervioso máis relevantes na atención aos estímulos emocionais, as que configuran a rede específica da atención a estes estímulos?

Conexións directas tálamo-amígdala-córtex sensoriais.

A amígdala e a ínsula están conectadas coa rede frontoparietal da atención a través do córtex prefrontal e do córtex cingulado. Así, o córtex orbitofrontal e medial e o cingulado anterior ventral conformaría a rede da atención para os estímulos emocionais.

No hay comentarios:

Publicar un comentario